Beeldgebruik op de cover: 3 manieren
Het beeld dat op het voorplat staat, kan een foto, een illustratie of een typografisch ontwerp zijn.
Typografisch ontwerp
Als je kiest voor een foto of een illustratie is dit normaal gesproken het element dat de aandacht trekt en bij een typografisch ontwerp doet het in het oog springende lettertype dat. Een typografisch boekomslag is dus een omslag waarbij niet een afbeelding, maar de belettering centraal staat. De plaatsing van de woorden is hierbij minstens zo belangrijk als het gebruikte lettertype, dat opvallend moet zijn en moet passen bij het onderwerp van het boek.
Het is in ieder geval aan te raden om een aantal verschillende ontwerpen te maken en om die aan de doelgroep voor te leggen. Zo wordt de doelgroep bij het proces betrokken en bouw je een band met de doelgroep op. Een eigen website en social media zijn hiervoor uitstekende kanalen.
Illustratie
Je zou er ook voor kunnen kiezen om een illustratie op het omslag van het boek te plaatsen.
In dat geval heb je twee opties: je kunt voor de illustratie een beeldbank gebruiken of je kunt een illustrator inschakelen. Het nadeel van deze laatste optie is dat hier doorgaans een flink prijskaartje aan hangt, omdat de illustratie op maat gemaakt moet worden.
Er bestaat niet zoiets als een richtlijn voor het kiezen van een illustratie, maar een beeld dat tot de verbeelding spreekt en ruimte laat aan de interpretatie van de lezer verdient in ieder geval de voorkeur.
Een nadeel van het gebruiken van een illustratie of foto uit een beeldbank is dat het niet ondenkbaar is dat deze afbeelding al voor het omslag van een ander boek is gebruikt. Dit kan ervoor zorgen dat je boek buiten jouw weten om een ‘cover twin’ heeft: een boek met dezelfde afbeelding op het omslag.

Het gebruiken van een foto of illustratie uit een beeldbank kan ervoor zorgen dat je boek buiten jouw weten om een ‘cover twin’ heeft: een boek met dezelfde afbeelding op het omslag.
Foto
Ben je van plan om een foto voor het omslag van het boek te gebruiken? Ook dan heb je twee opties. Als je over professionele apparatuur beschikt, kun je zelf een foto schieten. In alle andere gevallen kun je beter kiezen voor een foto die door een professional is gemaakt of je kunt een fotograaf inschakelen om het gewenste beeld voor je vast te leggen.
Voor professionele foto’s kun je terecht bij beeldbanken. Hieronder een aantal voorbeelden van beeldbanken die allemaal een breed scala aan foto’s over uiteenlopende onderwerpen aanbieden.
Ook bij het gebruiken van foto’s uit beeldbanken loop je het risico dat het door jou gekozen beeld al op het omslag van een ander boek prijkt, maar dit is te voorkomen door voor een zogenaamd ‘rights managed’-beeld te kiezen. Dit is een beeld waarvan je de exclusieve rechten kunt kopen, zodat je er zeker van bent dat het niet voor andere media-uitingen wordt gebruikt.
Mocht je het geen bezwaar vinden als dit wel gebeurt, dan kun je in plaats daarvan voor een (overigens aanmerkelijk goedkoper) rechtenvrij beeld kiezen. Houd er bij het aanvragen van zowel foto’s als illustraties rekening mee dat je voor drukwerk een resolutie van minimaal 300 dpi (ofwel ‘dots per inch’) nodig hebt.
Houd rekening met de rechten
Wat voor soort beeld je ook kiest; probeer te achterhalen wie de maker is en vraag hem of haar vooraf om toestemming. Door beeldbanken is dit standaard al goed geregeld, maar vraag altijd om toestemming als je een afbeelding buiten een beeldbank om vindt. Op nagenoeg alle beelden rust namelijk auteursrecht, dus wanneer je dit niet doet, kun je voor nare verrassingen komen te staan.
Als je het beeld in kwestie ook op ‘point of sale’-materiaal wilt laten afdrukken (zoals boekenleggers, flyers, posters of winkeldisplays), vergeet dan niet om daar specifiek toestemming voor te vragen. Door de diverse beeldbankwebsites is dit meestal al geregeld, maar lees de voorwaarden wel even na.
Titel op postzegelformaat
De online verkopen nemen steeds meer toe. Bij online boekhandels zoals Bol.com wordt er bij een zoekopdracht een resultatenpagina getoond, waarop maar een kleine coverafbeelding gebruikt wordt. De titel van het boek moet dan wel goed leesbaar zijn. Controleer dus ook of een cover op een kleiner formaat nog steeds te begrijpen is.
De elementen op de achterzijde van de cover
Onderschat het belang van het achterplat (ofwel de achterzijde) niet. Het is waarschijnlijk niet het eerste wat je lezers van je boek zien, maar heeft – op voorwaarde dat het aantrekkelijk is vormgegeven – minstens net zo veel verleidingspotentie als het voorplat. Daarom is het verstandig om evenveel aandacht te besteden aan het ontwerpen van het achterplat als aan het ontwerpen van het voorplat.
Het achterplat moet niet alleen overzichtelijk zijn, maar moet ook in staat zijn om de aandacht van de lezer naar zich toe te trekken én vast te houden. Dit kun je bijvoorbeeld doen door het beeld dat op het voorplat staat door te laten lopen op het achterplat (of andersom) of door intrigerende typografie te gebruiken.

Het achterplat van ‘Wat stem jij?’
Op het achterplat van een boek staat in ieder geval de volgende informatie. De onderdelen die zijn aangeduid met een sterretje zijn niet verplicht, maar wel gebruikelijk.
- Flaptekst (korte, wervende tekst over de inhoud van het boek)
- Barcode van het ISBN
- Auteursbiografie (*)
- Auteursfoto (*)
- Aanbevelingsquote (*)
- Website behorende bij het boek, de auteur of de uitgeverij (*)
Veredelingsmethoden voor je boek
Om van jouw boek een ware eyecatcher te maken, kun je het laten veredelen. Dit is een chique woord voor het mooier maken van een cover. Uiteraard zijn hier wel de nodige kosten aan verbonden. We zullen de verschillende veredelingsmethoden nu met je doornemen.
Spotvernis
Spotvernis (ook wel spot UV-lak) is een vloeibare, transparante coating die droogt door UV-straling en die het behandelde gedeelte laat glanzen. Het kan plaatselijk gebruikt worden om accenten te leggen en om bepaalde details uit te lichten (bijvoorbeeld een illustratie).
Foliedruk
Foliedruk komt met behulp van hitte (circa 110 tot 120 graden Celsius) en druk (er wordt een stempel gebruikt) tot stand. Het is een ondoorzichtige laag op basis van metaalpigmenten die de ondergrond volledig afdekt en die zorgt voor een glanzend, ‘metallic’ effect.

Blinddruk
Blinddruk werkt hetzelfde als foliedruk, maar dan zonder folie. Hierdoor komt het oppervlak dieper te liggen, maar dat is niet zichtbaar aan de achterkant van het papier. In tegenstelling tot bij reliëfdruk (zie hieronder), komt er geen contrastempel aan te pas.
Reliëfdruk
Een ander woord voor reliëfdruk is pregen. Pregen is altijd zichtbaar aan de achterkant van het papier en gebeurt altijd met papier of karton en nooit met bord. In tegenstelling tot bij blinddruk, kan het oppervlak bij pregen niet alleen worden verlaagd, maar ook verhoogd.

Stansen
Stansen is in feite een ander woord voor snijden. Het gebeurt met behulp van een mes of een laserstraal. Stansen met een laserstraal zorgt voor een gedetailleerder resultaat.
Rondhoeken
Rondhoeken is het afronden van de hoeken. Het is een vorm van stansen met behulp van een mes.
Het binnenwerk opmaken
Net als bij de cover is het aan te raden om het binnenwerk te laten opmaken door een vormgever. Bij eenvoudige tekstboeken is het mogelijk om dit zelf te doen. Pas bij een complexere opmaak moet je dit echt uit handen geven.
Heb je een boek geschreven met alleen tekst, waarbij alles onder elkaar staat en dat is opgedeeld in een aantal hoofdstukken, dan is Microsoft Word een programma waarmee je dit zelf kunt opmaken. Het is niet het ideale programma om dit te doen, maar als er geen ingewikkelde elementen in je boek voorkomen, voldoet het soms wel.
Het beste programma om een boek mee op te maken, is Adobe InDesign. Dit is echter een duur programma en het is ontzettend lastig te leren. Wij zijn zelf heel handig met computers en softwarepakketten, maar het duurde wel even voordat we goed overweg konden met InDesign. We werken er nu dagelijks mee en hebben dit programma daardoor goed leren kennen.
Ben je niet van plan om meerdere boeken in één jaar uit te geven of ben je zelf niet heel handig met computers? Begin er dan niet aan. Je kunt je tijd beter investeren in de marketing.
Of je het binnenwerk van je boek nu zelf gaat opmaken of laat opmaken; het is altijd handig om wat basiskennis over de vormgeving van het binnenwerk te hebben.