Interview met literair agent Dorine Holman

Een terugkerend item op ons blog is het interviewen van professionals uit het boekenvak. Op deze manier hopen wij je meer inzicht te geven in de vaak complexe boekenwereld.

Deze keer hebben we Dorine Holman geïnterviewd. Zij is een literair agent met behoorlijk veel ervaring. Zij vertelt alles over haar werkzaamheden en wat er allemaal bij komt kijken.

Een van de belangrijkste punten die ons is opgevallen uit dit interview is dat Dorine ingehuurd wordt door de auteurs van de boeken en niet door de uitgever van die boeken. De auteur betaalt en verzorgt dus zelf de promotie. Iets wat ook al duidelijk naar voren kwam in ons artikel over uitgevers.

Bekijk of lees snel het interview en laat ons onder aan deze pagina weten of er nog vragen zijn die we kunnen beantwoorden!

Het interview liever als podcast beluisteren? Dat kan hieronder.

Hieronder vind je de transcriptie van het interview, voor als je de voorkeur geeft aan lezen.

Ik ben Dorine Holman, ik ben literair agent van een aantal schrijvers die zowel nationaal als internationaal bekend zijn. Denk hierbij aan Frank Westerman, Christine Otten, nu natuurlijk heel erg in de picture met We hadden liefde, we hadden wapens, Judith Koelemeijer, Jaap Scholten en nog een hele trits die ik nu natuurlijk tekortdoe door ze niet te noemen. Daar doe ik een hele hoop voor.

Wat doet een literair agent precies?

Ja, er is eigenlijk een aantal verschillende literair agenten. Wat ik doe, ik doe vooral de marketing en de communicatie voor een auteur en zijn of haar betreffende boek. Er zijn ook literair agenten die rechten doen, dus een manuscript verkopen aan uitgeverijen of vertalingen verkopen of filmrechten, dat is wat ik niet doe. Dus wat ik doe is vooral proberen auteurs te laten optreden bij festivals, boekhandels, bibliotheken, nou, waar dan ook, mediadingen natuurlijk, om zo veel bekendheid te krijgen en dat doe ik altijd in overleg met de uitgeverij.

Hoe ziet een gemiddelde werkdag er voor jou uit?

Ja, een normale werkdag is voor mij over het algemeen heel lang vooral. Dat komt omdat ik ’s ochtends vroeg als ik opsta eigenlijk direct alle social media even check: wat is er gebeurd, wat is interessant, wat moet ik vooral ook weten of niet weten – soms ook handig. Ja, en dan zit ik over het algemeen de hele dag achter de computer, achter de telefoon en veel mails aan het versturen. En het gebeurt dat ik vaak ’s avonds ook nog op pad ga, want dan is er een lezing waar ik graag naartoe wil van een van de auteurs waar ik voor werk, of dat er bijeenkomsten zijn waarvan ik vind nou, daar moet ik bij zijn want dat is een congres over nieuwe ontwikkelingen of anderszins. Dus ja, ik ben eigenlijk zeven dagen per week veel aan het werk. Ik zou het niet eens weten, zeg eens wat, twaalf uur per dag?

Hoe ben je literair agent geworden?

Ja, dat is eigenlijk wel een beetje een lang verhaal. Ik ben van origine marketeer en senior communicatieadviseur, dus ik kom ook wel echt uit deze hoek om zo maar te zeggen, alleen dan in heel andere branches. Naast mijn baan deed ik al veel literaire interviews en ik had toen al vrij veel schrijvers in mijn vriendenkring, en wat ik deed was auteurs interviewen bij boekhandels, bij bibliotheken, nou, noem maar op. Op een gegeven moment ontstond het zo dat een van de auteurs zei van: ‘Goh, zou jij voor mij niet eens wat dingen willen doen?’ Ja, dat wil ik wel; en zo is het eigenlijk ontstaan en steeds verder uitgegroeid.

Hoe komen auteurs normaal gesproken bij jou terecht?

Nou, ik ben in de gelukkige omstandigheid dat auteurs altijd naar mij toe komen. Dat komt natuurlijk omdat ik in het wereldje zit en iedereen kent elkaar en, nou ja, zeker in onze wereld is die natuurlijk ook weer niet heel groot, dus ja, ik ben blij dat ik vaak benaderd wordt door auteurs.

In opdracht van wie werk jij en door wie word je betaald?

Nou, 99,9% van de opdrachten die ik krijg, krijg ik van auteurs, dus de auteurs zelf en niet van de uitgeverij of een andere organisatie. Dat betekent dat zij ook mij betalen. En de constructie is meestal zo dat ik probeer zo veel mogelijk opdrachten – betaalde opdrachten – voor de auteur te regelen. Denk aan optredens voor festivals en in boekhandels, bibliotheken, maar ook schrijfopdrachten en andere opdrachten. En daar krijg ik dan een percentage van, dus van hun honorarium.

Wat vind je het leukste van jouw werk als literair agent?

Het leukste werk, ja, ik denk dat ik het toch het leukste vind om samen met de auteur te kijken: wat is er allemaal mogelijk? Want ik hou altijd van wat onorthodoxe oplossingen, dus niet de gebaande paden en ik vind het het leukste om samen met de auteur te kijken van: oké, waar gaat jouw boek precies over en kunnen we iets vinden wat net even wat anders is dan anders en dat we daarop inhaken. Nou, dus dat hele creatieve proces om samen door te maken, dat te realiseren. Als je iets verzint en het lukt, dat is natuurlijk het leukste. Dus ja, dat vind ik het leukste als literair agent.

Zitten er ook minder leuke kanten aan je werk, en zo ja welke?

Ja, natuurlijk, aan ieder werk zitten mindere kanten en het is natuurlijk leuk om een factuur te sturen, maar het is minder leuk als ik iemand moet rappelleren van: ‘Joh, je hebt je factuur nog niet betaald.’ Dat zijn natuurlijk geen leuke dingen.

Wat ik ook nog weleens frustrerend vind is dat veel media, dus eigenlijk de journalisten van media, niet altijd even rap reageren. Dus ik voel me af en toe weleens een stalker, dat ik echt journalisten nog een keer moet bellen en nog een keer en ja, weet je, dat vind ik niet altijd even leuk. Het hoort erbij en het is kennelijk de wereld, maar ja, dat vind ik iets minder leuk.

Wat je veel ook hoort over optredens dat je dat voor een fles wijn of een paar consumptiebonnen.

Ja, maar dat doe ik niet. Dat adviseer ik ook iedere auteur om niet te doen. Weet je, je bent een goede auteur – in dit geval werk ik natuurlijk ook voor bekende auteurs. Nee, geen gratis opdrachten en zo ja, dan moet er iets anders aan vastzitten. Dus denk aan extra publiciteit of een afname van een x-aantal boeken. Maar nee, ik vind het echt heel slecht in onze wereld dat ze zeggen, en dat geldt voor mijzelf natuurlijk net zo: ‘Oh, maar jij vindt je werk toch leuk?’ Dan zeg ik: ‘Ja, ik hoop dat die accountant van 160 euro per uur zijn werk ook heel leuk vindt, en dat betaal je wel.’

Maar word jij dan als agent ook wel benaderd van dat soort dingen dat je denkt…

Ja, heel vaak. Of nou, dat valt eigenlijk wel mee, heel vaak.

Ze weten, ze kennen jou inmiddels natuurlijk wel.

Nou ja, je bedoelt de auteurs? Nou nee, niet alle organisaties kennen mij, maar nee, ik probeer de huid zo goed mogelijk te verkopen.

In welke genres ben je zelf het meeste thuis?

Ja, dat is het gekke, als je natuurlijk ergens aan begint dan rolt het balletje zo en ik… Jaap Scholten was de eerste auteur waar ik voor ging werken, toen voor Kameraad Baron, waar hij de Libris Geschiedenis Prijs mee won. Nou, dat was een non-fictie boek. En nou, dan gaat het balletje rollen, dus het merendeel van de schrijvers waar ik voor werk schrijft verhalende journalistiek of literaire non-fictie.

Tegen welke problemen lopen auteurs aan als het aankomt op de promotie van hun boek?

Ja, de promotie van een boek bestaat natuurlijk uit heel veel onderdelen. Ik werk voor auteurs die bij een gerenommeerde uitgeverij zitten. Ja, die hebben vaak een groot fonds en maken een keuze van: is dit een triple-A auteur – althans zijn boek dan, of haar boek – voor dit jaar, of is dat middenmoot? Nou, dat betekent dat een uitgeverij soms echt bewust dan wel onbewust keuzes maakt hoeveel budget ze vrijmaken voor een auteur. En als je natuurlijk een auteur bent die dan in de middenmoot zit – heel goed, maar je bent niet die topper, je bent geen Geert Mak om zo maar te noemen – ja, dat is dan best weleens lastig om daar goed aandacht voor te krijgen. Dus die promotie bestaat natuurlijk deels uit promotie richting de boekhandels, want ja, die kopen de boeken in. Dus dat betekent dat je daar dan – ik dan, als literair agent – ook iets mee moet, maar dat geldt ook voor aandacht in de media, en dus materiaal dat gemaakt wordt om te gebruiken om in die media te komen. Ja, en daar moet je dus creatief mee omgaan. Het is niet een een-tweetje van ‘oh, ik zit bij een bekende uitgeverij, dus er wordt veel aan promotie gedaan’.

Help je ook self-publishing-auteurs bij de promotie van hun boek?

Nou, eigenlijk niet. Op eentje na. En dat komt omdat ik me concentreer op auteurs die over het algemeen al veel gepubliceerd hebben, en dat kunnen twee tot tien boeken zijn, die dus al gevestigd zijn of bij een echte uitgeverij in het fonds zitten. Er is één uitzondering, ik heb ook gewerkt, of ik werk nog, voor Frank Krake. Hij heeft het boek Menthol geschreven en dat heeft hij zelf in eigen beheer uitgegeven. Overigens een fantastisch boek, het was echt, het is een van de mooiste boeken in eigen beheer die ik ken, gewoon qua kwaliteit, het ziet er prachtig uit, mooie foto’s, mooi opgemaakt. En hij kwam toen – nou ja, hij was ook een uitzondering – in De Wereld Draait Door werd hij Boek van de Maand. Ja, en dat genereerde natuurlijk enorm veel publiciteit dus dat was, nou ja, voor ons allemaal heel mooi. Maar tot op heden heb ik nog niet veel auteurs die uitgeven via self-publishing, en dat komt ook omdat ja, wat ik al vertelde kort hiervoor, ik werk zeven dagen en best wel heel veel uren per dag en ja, dat past gewoon niet meer.

Wat zou je self-publishing-auteurs willen adviseren op het gebied van boekpromotie?

Het is gewoon echt heel lastig als je nog niet een gevestigde auteur bent om in de boekhandels te komen. En natuurlijk heeft iedereen de droom en dat moet je vooral ook houden van ‘oh, zo direct staan ze rijendik voor de boekhandel om mijn boek te kopen’. Nou, wees realistisch, de laatste cijfers wijzen uit dat er ongeveer 50 debutanten – dan richt ik mij even op debutanten – per jaar bij de gerenommeerde uitgeverijen uitkomen. Er wordt gezegd dat 1 miljoen mensen in Nederland schrijven. Dus nou, 50 boeken op 1 miljoen is 0,0005%, zoiets, dus de kans dat je echt er uitspringt is natuurlijk minimaal.

Als je aan self-publishing doet is het natuurlijk nog lastiger omdat er geen heel, je hebt dan niet een heel circuit van inkoop, verkoop en nou ja, CB-routes, dus dat moet je zelf doen.

Daarom zeg ik ook tegen mensen die aan self-publishing doen: hartstikke goed, dat moet je vooral doen. Kijk wat je denkt dat je kan verkopen – en de een zegt: ‘Ik laat er 10 drukken’ en de ander doet er 750 en sommigen doen nog meer – en start gewoon bij je eigen omgeving. Kijk bij vrienden, familie, ga naar je lokale boekhandel of de boekhandels in je regio en probeer, als je het hebt over promotie, vooral te focussen op lokale media. Dus de huis-aan-huiskrantjes, die worden waanzinnig gelezen. Zorg dat je met een goed persbericht en een goede foto bij het persbericht in die lokale krantjes komt. Ga naar je lokale RTV, dus je lokale omroep. Probeer in ieder geval op die radio te komen en als er televisie is, probeer ook op de televisie te komen. Het wordt goed bekeken, wordt goed beluisterd, dat is je begin. En nou, mocht het aanslaan dan gaat dat als een olievlek natuurlijk, gewoon breidt zich dat uit. Begin in je eigen dorp, stad of wijk en voor je het weet zit je misschien wel in de hele regio, en voor je dat weet zit je misschien wel in de hele provincie. Dus hou vol, probeer iemand te vinden die dat voor jou doet, want ja, er is niets vervelenders dan zelf moeten leuren natuurlijk. Maar zet door, blijf in jezelf geloven en gun jezelf de vrijheid om zo veel mogelijk over dat schrijven te leren.

We vinden het in Nederland heel normaal om naar een kunstacademie te gaan of een schildercursus te volgen, maar we doen altijd een beetje fnuikend als het gaat over een schrijfcursus. Dat is natuurlijk onzin, want ja, ook schrijven moet je leren, ook al heb je leren schrijven op school. Dus ga naar een schrijfacademie, volg een schrijfworkshop, doe dat vooral, want je moet oefenen, oefenen, oefenen, veel meters maken. Dus gun jezelf niet alleen een cursus, maar probeer jezelf ook op andere manieren te ontwikkelen.

Ik hoor bijvoorbeeld van veel gearriveerde auteurs dat ze bij het begin van hun manuscript of juist bij de afronding heel vaak behoefte hebben om een tijdje in een rustige omgeving te zitten, zonder dat er kinderen binnenkomen of dat er boodschappen gedaan moeten worden of andere dagelijkse beslommeringen. Om die reden ben ik een schrijvershuisje begonnen in het oosten van het land, Het Schrijvershuisje Lutterzand, en daar maken inmiddels al heel veel gearriveerde auteurs gebruik van om net zo in die laatste fase een week te gaan zitten. Maar dat geldt ook voor beginnende auteurs natuurlijk, zonder jezelf af, ga ergens zitten waar je geen invloeden van buitenaf hebt en concentreer je en maak die meters. Gewoon schrijven, schrijven, schrijven en ga ervoor, hou vol. Nou, dat geldt voor gearriveerde auteurs, maar dat geldt zeker ook voor beginnende auteurs, en iedereen is van harte welkom.

Denk je dat jouw werk zal veranderen als self-publishing aan terrein wint?

Nee, ik denk dat gevestigde uitgeverijen blijven bestaan, alleen dat ook zij – net als in de muziekbranche – natuurlijk op een andere manier moeten gaan werken. Nou, dat is best ingewikkeld, want hoe werkt dat dan en dan gaat het vooral ook… alle juridische dingen komen dan om de hoek kijken. Self-publishing gaat zeker toenemen, en dat is maar goed ook, want daarmee houd je de markt scherp zou ik haast zeggen. En ja, er zijn heel veel mensen die graag willen schrijven, dus self-publishing is er nou eenmaal en zal ook toenemen. Mijn eigen werk zal denk ik niet zo heel erg veel veranderen, want stel dat self-publishing de overhand neemt, ja, dat zal dan betekenen dat ook mensen zoals ik hun werk zullen moeten veranderen, dat je niet alleen werkt met auteurs van gevestigde uitgeverijen maar ook die het in eigen beheer hebben uitgegeven.